Warunki

Wystawa jest zorganizowana według chronologii wydarzeń historycznych oraz „cyklu życiowego” pomnika. Porównanie losów wielu monumentów ujawnia powtarzalność kolejnych etapów: warunki niezbędne dla jego powstania, adaptacja idei do rzeczywistości społeczno-politycznej, kształt nadawany w pracowni artysty i na placu budowy, odsłonięcie pomnika, użytek podczas oficjalnych uroczystości oraz subwersywnych akcji społecznych, wreszcie rozkład materialny i symboliczny monumentu, postępujący wraz ze słabnięciem lub upadkiem fundującego go systemu politycznego. Narrację zbudowano w oparciu o archiwalne plany, dokumenty i makiety, które pozwalają odtworzyć dzieje 22 monumentów wzniesionych lub planowanych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej od zakończenia I wojny światowej do czasów najnowszych. Przykłady dobrano ze względu na wartość artystyczną projektu lub szczególnie interesujące losy samego monumentu.

W sali Warunki pokazujemy, komu stawiano pomniki i w jaki sposób myślano o ich formie. Istotna jest także lokalizacja – dominujące w krajobrazie wzniesienia, przecięcia szlaków komunikacyjnych czy centralne place miast są szczególnie chętnie znaczone pomnikami. W tych miejscach historia buduje pomnikowe palimpsesty.